Podstawy związane z prowadzeniem polityki kredytowej
W bankach kredyt stanowi większość generowanego zysku, niezależnie od rodzaju. W Polsce tylko kilka największych banków obsługuje praktycznie 90% wszystkich zobowiązań, co jest dość groźną perspektywą ze względu na brak faktycznej konkurencji. Większe podmioty wchłaniają mniejsze banki, a firmy pożyczkowe ze względu na regulacje dotyczące ograniczenia kosztów pozaodsetkowych i windykacyjnych znikają z rynku. Czym wyróżnia się prowadzenie polityki kredytowej?
Banki nie mogą niektórych decyzji o kredytowaniu potrzeb klientów podejmować tylko według własnych wytycznych. Powód jest prosty. Bank to instytucja zaufania publicznego i podejmowanie nadmiernego, wręcz spekulacyjnego ryzyka staje się procedurą niedozwoloną. Nad bankami detalicznymi pieczę sprawuje bank centralny (Narodowy Bank Polski) i Komisja Nadzoru Finansowego. KNF wydaje rekomendacje warunkujące ocenę zdolności kredytowej. Kredyt gotówkowy chociaż opłacalny wymaga praktycznie stałej obserwacji klientów i szczegółowej analizy zdolności kredytowej (obowiązkowa w każdych warunkach). Bez analizy zdolności kredytowej nie ma mowy o obsłudze zobowiązania, nawet krótkoterminowego, o czym świadczą zmiany w ustawie o kredycie konsumenckim, prawo bankowe, ustawa o kredycie hipotecznym. To głównie akty prawne dedykowane kredytobiorcom.
W zarządzaniu polityką kredytową występują bardzo ciekawe obszary związane z wykluczeniem niektórych branż, czy konkretnych kredytobiorców. Banki nie mogą finansować działalności podejrzanych, grup przestępczych, sektorów mocno niepewnych pod względem ekonomicznym. Ostatni przykład to giełdy kryptowalut. Niektóre banki odmówiły nawet prowadzenia rachunków podobnych działalności. W aktualizacji ustawy o kredycie hipotecznym wycofano się stosunkowo niedawno z obsługi zobowiązań w walutach obcych. Wcześniej na rynku panowała elastyczność spekulacyjna, głównie frankami szwajcarskimi. Na spekulacji większość kredytobiorców straciła ze względu na ogromne wahania walut. Wahania walut doprowadziły do zmiany wysokości rat (większe od aktualnej zdolności kredytowej). Taka sytuacja jest niekomfortowa dla kredytobiorcy i kredytodawcy, co może budzić zdziwienie. Bank stosuje nawet odgórne zasady dotyczące maksymalnego terminu spłaty niektórych grup zobowiązań. Kredyty gotówkowe spłaca się zawsze szybciej od kredytów hipotecznych.
Banki ustalają też każdorazowo rezerwy na stracone, przeterminowane kredyty i prowadzą wewnętrzne kontrole zmierzające do poprawy warunków obsługi klientów. Praktycznie każdy bank sporządza roczne prognozy dotyczące sektora kredytowego z uwzględnieniem makroekonomicznych wskaźników, co stanowi ciekawą lekturę dla kredytobiorców. Polityka kredytowa banku, analiza regulaminów to istotna kwestia przed nawiązaniem współpracy z konkretną placówką. Obecnie banki i firmy pożyczkowe funkcjonują na bardzo podobnych zasadach oceny ryzyka, więc wybór kredytobiorcy jest bardziej zrównoważony.